ارتقای تصفیه آب با هوش مصنوعی؛ کاهش مصرف مواد شیمیایی و تضمین کیفیت پایدار
موسسه مهندسی عمران و فناوری ساختمان کره جنوبی (KICT) در تاریخ ۲۲ام اعلام کرد که با موفقیت یک فناوری کنترل خودکار برای تصفیه آب را به نمایش گذاشته است. این فناوری با بهرهگیری از هوش مصنوعی (AI) و تحول دیجیتال، ضمن حفظ کیفیت پایدار آب لولهکشی، کارایی عملیاتی تصفیه خانه را به طرز چشمگیری افزایش میدهد. این دستاورد که مورد توجه متخصصان در مرکز بینش آب نیز قرار گرفته است، گامی مهم در جهت هوشمندسازی زیرساختهای حیاتی محسوب میشود.
فناوری کنترل خودکار مبتنی بر سیستم سایبری-فیزیکی (CPS) که توسط بخش تحقیقات محیطزیست KICT توسعه یافته است، از هفت مدل هوش مصنوعی برای پیشبینی دوز بهینه مواد منعقدکننده (Coagulant) در فواصل زمانی یکساعته استفاده میکند. این سیستم نشاندهنده همگرایی فناوری و مدیریت منابع آب برای دستیابی به امنیت آبی پایدار است.
نکات کلیدی
- استفاده از سیستم سایبری-فیزیکی (CPS) و ۷ مدل هوش مصنوعی برای کنترل دقیق فرآیند.
- کاهش میانگین ۶.۸۸ درصدی در مصرف مواد شیمیایی طی دوره آزمایشی.
- حفظ ۱۰۰ درصدی کدورت آب زیر ۱ NTU (استاندارد جهانی شفافیت آب).
- استفاده از سیستم همزاد دیجیتال (Digital Twin) برای پیشآزمون سناریوها قبل از اجرا.
- دریافت گواهینامه رسمی عملکرد از موسسه صدور گواهینامه فناوری آب کره.
مکانیسم عملکرد: پیشبینی هوشمند و همزاد دیجیتال
این سیستم بهگونهای طراحی شده است که ابتدا مقادیر پیشبینیشده را در یک محیط تصفیهخانه آب مجازی (که همان مفهوم همزاد دیجیتال است) آزمایش میکند و سپس آنها را در تصفیهخانه واقعی اعمال مینماید؛ نتایج این آزمایشها بلافاصله در کنترلهای دنیای واقعی منعکس میشوند. این رویکرد به اپراتورها و سیستم اجازه میدهد تا واکنشی پیشگیرانه (Proactive) به تغییرات کیفیت آب ورودی نشان دهند.
نتیجه این فرآیند پیشرفته، کاهش میزان مواد شیمیایی مورد استفاده در فرآیند تصفیه و تضمین کیفیت پایدار آب تصفیهشده است. این فناوری دقیقاً همان چیزی است که ما در مرکز بینش آب به عنوان آینده مدیریت هوشمند تأسیسات آبی و راهکاری برای مقابله با چالشهای پیچیده تصفیه آب میشناسیم. با استفاده از این روش، ریسکهای عملیاتی به حداقل رسیده و بهرهوری به حداکثر میرسد.
کارایی اثباتشده در مقیاس صنعتی و کاهش هزینهها
فناوری بهرهبرداری و مدیریت تصفیهخانه که توسط تیم تحقیقاتی توسعه یافته است، راستیآزمایی عملکرد رسمی را با موفقیت پشت سر گذاشته و گواهینامه عملکرد را از موسسه صدور گواهینامه فناوری آب کره دریافت کرده است. این تأییدیه رسمی نشاندهنده قابلیت اطمینان بالای این سیستم در مقیاس صنعتی است.
در طی یک دوره راستیآزمایی ۱۲ هفتهای، میزان مواد شیمیایی مورد استفاده برای تصفیه به طور متوسط ۶.۸۸ درصد کاهش یافت. آب تصفیهشده در تمام این مدت نرخ ۱۰۰ درصدی را در حفظ کدورت (Turbidity) زیر ۱ NTU (واحد کدورتسنجی نفلومتریک، یک استاندارد بینالمللی برای کدورت که توسط نفلومتر اندازهگیری میشود) به ثبت رساند که نشاندهنده شفافیت پایدار در طول کل دوره است. این موضوع در بازار جهانی سنسورهای کیفیت آب نیز به عنوان یک شاخص کلیدی مطرح است. شایان ذکر است که مقدار NTU پایینتر به معنای آب شفافتر و پاکتر است. تیم تحقیقاتی با بهکارگیری سیستم پیشراستیآزمایی مبتنی بر همزاد دیجیتال، به موفقیت دوگانه بهبود قابلیت اطمینان کنترل و افزایش کارایی عملیاتی دست یافت.
چشمانداز آینده و توسعه استانداردها
پارک سون-گیو، رئیس KICT، در خصوص اهمیت این فناوری اظهار داشت:
«فناوری کنترل خودکار تصفیه آب مبتنی بر CPS، یک فناوری استراتژیک است که ایمنی آب را ارتقا خواهد داد؛ مسئلهای که مستقیماً با زندگی روزمره عموم مردم در ارتباط است. ما با دولتهای محلی و آژانسهای بهرهبردار همکاری خواهیم کرد تا مزایای ثبات کیفیت آب و کاهش مواد شیمیایی را در سراسر کشور گسترش دهیم.»
تیم تحقیقاتی قصد دارد سیستم مدیریت یکپارچه را برای کل فرآیند تصفیه آب ارتقا دهد. این کار از طریق گسترش تدریجی دامنه نمایش فناوری برای بررسی قابلیت کاربرد آن در شرایط مختلف آب ورودی طبیعی و افزایش سازگاری توابع پیشبینی، تشخیص و کنترل خودکار انجام خواهد شد. آنها همچنین قصد دارند دستورالعملهای عملیاتی استاندارد (SOPs) و برنامههای آموزشی را توسعه دهند و به طور همزمان کاربرد در محل، نهادینهسازی و استانداردسازی را پیگیری نمایند. این اقدامات گامی مهم در جهت مدرنسازی حکمرانی آب و استفاده از فناوریهای نوظهور در صنعت آب محسوب میشود.
تحلیل اختصاصی تیم Water Insight Hub – مرکز بینش آب
خبر توسعه فناوری کنترل خودکار مبتنی بر سیستمهای سایبری-فیزیکی (CPS) توسط موسسه KICT، فراتر از یک پیشرفت فنی ساده، نشاندهنده تغییر پارادایم در مدیریت منابع آب و بهرهبرداری از تأسیسات حیاتی است. در حالی که روشهای سنتی تصفیه آب غالباً بر اساس تجربیات اپراتور و واکنش به رخدادها (Reactive) عمل میکنند، ورود هوش مصنوعی و همزادهای دیجیتال، مدیریت تصفیه را به سمت پیشبینی و پیشگیری (Proactive) سوق میدهد. برای کشوری مانند ایران که با نوسانات شدید کیفیت آب ورودی به تصفیهخانهها (به ویژه کدورت بالا پس از سیلابها) روبروست، این فناوری میتواند کلید طلایی برای حفظ امنیت آبی پایدار باشد. کاهش ۶.۸۸ درصدی مصرف مواد شیمیایی در مقیاس کلان، نه تنها هزینههای عملیاتی را کاهش میدهد، بلکه بار زیستمحیطی ناشی از تولید لجن شیمیایی را نیز به شدت کم میکند.
از منظر مرکز بینش آب، نکته حائز اهمیت دیگر در این پژوهش، استفاده از “همزاد دیجیتال” برای پیشآزمون سناریوهاست. این رویکرد ریسک خطای انسانی و سیستمی را در فرآیند حساس تصفیه آب به صفر نزدیک میکند. همانطور که در همکاریهای بینالمللی مانند همکاری K-Water و OpenAI مشاهده میشود، همگرایی دادههای بلادرنگ با مدلهای یادگیری ماشین، امکان بهینهسازی مصرف انرژی و مواد را فراهم میکند. این همان نقطهای است که “حکمرانی هوشمند آب” متولد میشود. اگر این فناوریها بومیسازی شده و در تصفیهخانههای کلانشهرهای ایران پیادهسازی شوند، میتوان انتظار داشت که تابآوری سیستم آبرسانی در برابر شوکهای کیفی و کمی به طرز چشمگیری افزایش یابد.
در نهایت، تأکید این خبر بر “نهادینهسازی و استانداردسازی” (SOPs) پیامی مهم برای سیاستگذاران و متخصصان حوزه آب دارد. فناوری به تنهایی کافی نیست؛ بلکه باید در دل فرآیندهای قانونی و دستورالعملهای اجرایی ادغام شود. ما در مدیریت هوشمند آب همواره بر لزوم انتقال و بومیسازی این دانش فنی برای ارتقای زیرساختهای ملی تأکید داریم. آینده صنعت آب در گرو پذیرش این تحولات دیجیتال است و حرکت به سمت تصفیهخانههای خودران، دیگر یک رویا نیست بلکه یک ضرورت برای مقابله با چالشهای فزاینده کمآبی است.
نویسنده: Chaerin Lee
برای دیدن خبر اصلی کلیک کنید.
ایمیل رسمی مرکز بینش آب ایران:
