بومیسازی فناوری پیرولیز سریع در ایران؛ ۵ دستاورد بزرگ برای مدیریت منابع آب و اقتصاد چرخشی
نکات کلیدی
- بومیسازی اولین واحد پیرولیز سریع با ظرفیت تبدیل ضایعات کشاورزی به محصولات با ارزش افزوده بالا نظیر زغال زیستی و بایو-اویل.
- پتانسیل مدیریت ۱۷۰ میلیون تن ضایعات کشاورزی کشور برای کاهش اثرات بحران آب و بهبود کیفیت خاک.
- نقش کلیدی زغال زیستی (Biochar) در کاهش چشمگیر مصرف آب در بخش کشاورزی و افزایش بهرهوری تولید.
- کاربرد چندگانه محصولات پیرولیز در تصفیه فاضلابهای صنعتی، صنایع فولاد و حوزه پزشکی.
- همکاری استراتژیک دانشگاه شهید بهشتی و معاونت علمی ریاست جمهوری در مسیر تحقق اقتصاد دانشبنیان.
از ضایعات کشاورزی تا ثروت ملی؛ سازوکار فنی پیرولیز سریع
طبق آمارهای رسمی، سالانه حدود یک میلیون تن ضایعات زیستتودهای خاص و در مجموع ۱۷۰ میلیون تن ضایعات کشاورزی در کشور تولید میشود. عدم مدیریت صحیح این حجم از مواد، منجر به فرآیندهای هضم بیهوازی و انتشار گازهای گلخانهای میشود که از نظر قانونی و محیطزیستی چالشهای جدی ایجاد کرده است. فناوری پیرولیز سریع با تبدیل این تهدید به فرصت، مادهای به نام زغال زیستی تولید میکند که به دلیل تخلخل بسیار بالا، ظرفیت نگهداری آب در خاک را به شدت افزایش میدهد. این موضوع در کشوری که با بحران آب مزمن دست و پنجه نرم میکند، یک ضرورت حیاتی برای پایداری کشاورزی است.
زغال زیستی (Biochar)؛ ناجی منابع آبی در قلب اقتصاد چرخشی
تبدیل این ضایعات به بیوچار فعالشده، نهتنها یک استراتژی مدیریت پسماند است، بلکه میتواند ارزانترین و بومیترین جاذب برای تصفیه فاضلابهای صنعتی و حذف فلزات سنگین از رودخانههای آلوده کشور باشد.
علاوه بر کاربردهای کشاورزی، زغال زیستی تولید شده در این واحد پیرولیز، پتانسیل بالایی در تصفیه آب و فاضلاب دارد. مرکز بینش آب ایران پیش از این نیز تاکید کرده بود که برای مطالعه بیشتر میتوانید به مقاله رابطه آب و انرژی مراجعه کنید. این رویکرد نوآورانه، هزینههای تصفیه را به شدت کاهش داده و به تداوم چرخه آب در صنایع کمک میکند.
نقش دانشگاه و فناوری در تغییر پارادایم حکمرانی آب
خبر تبدیل کودهای دامی به بیوچار (Biochar) برای تصفیه آب، تنها یک پیشرفت آزمایشگاهی نیست، بلکه بازتابی از تغییر پارادایم در «حکمرانی آب» و مدیریت منابع یکپارچه است.
مرکز بینش آب ایران پیشتر نیز در مقاله اختصاصی تحلیل بیوچار اشاره کرده بود که این فناوری در کشوری با صنعت دامپروری و کشاورزی گسترده، نقشی دوگانه در تامین انرژی و حفظ منابع حیاتی ایفا میکند. بومیسازی این واحد پیرولیز سریع، ثابت کرد که دانش فنی متخصصین داخلی قادر است پیچیدهترین مسائل زیستمحیطی را با راهکارهای اقتصادی پیوند بزند.
تحلیل اختصاصی تیم مرکز بینش آب ایران (Water Insight Hub)
نکته اساسی اینجاست که تولید زغال زیستی (Biochar) باید به عنوان یک رکن در سیاستگذاریهای کلان مدیریت منابع آب گنجانده شود. تکرار این گزاره ضروری است: زغال زیستی ابزاری برای ارتقای تابآوری سرزمین در برابر خشکسالی است. این فناوری به ما اجازه میدهد تا بهرهوری آب در کشاورزی را که مصرفکننده بیش از ۹۰ درصد منابع آبی کشور است، به صورت واقعی و نه صرفا روی کاغذ، افزایش دهیم. از سوی دیگر، این پروژه یک الگوی عملیاتی برای اقتصاد چرخشی است؛ جایی که ضایعات کشاورزی به جای تبدیل شدن به عامل آلاینده خاک و آب، به عاملی برای تصفیه و تقویت آنها تبدیل میشوند.
چالش اصلی در مسیر توسعه این فناوری، نه دانش فنی، بلکه مدلهای مدیریتی و حمایتی برای تجاریسازی در مقیاس وسیع است. ما در مرکز بینش آب ایران تاکید میکنیم که برای عبور از بحران آب، باید از نوآوریهای اینچنینی حمایت سیستمی صورت گیرد. تکرار میکنیم: بدون پیوند میان فناوری آب و حکمرانی آب، دستاوردهایی مانند واحد پیرولیز سریع در سطح آزمایشگاه باقی خواهند ماند. متخصصین حوزه آب باید به این ابزار مجهز شوند تا بتوانند مدیریت منابع آب را از حالت انفعالی به حالت کنشگرانه تغییر دهند. زغال زیستی (Biochar) نهتنها یک اصلاحکننده خاک، بلکه یک سرمایه ملی برای حفظ تمدن در مناطق خشک ایران است.
در نهایت، مرکز بینش آب ایران معتقد است که بومیسازی این دستگاه توسط دانشگاه شهید بهشتی، پیامی روشن به مدیران ارشد کشور دارد: راهکار مقابله با بحران آب از مسیر فناوریهای بومی و مدیریت هوشمند ضایعات میگذرد. ما باید به سمتی حرکت کنیم که هر تن ضایعات کشاورزی، به عنوان فرصتی برای ذخیرهسازی آب در خاک نگریسته شود. این تغییر نگرش، هسته اصلی حکمرانی آب در قرن جدید خواهد بود. فناوری پیرولیز سریع اکنون یک واقعیت ملموس در ایران است و زمان آن فرا رسیده که با سرمایهگذاری گسترده، این واحدها را در سراسر قطبهای کشاورزی کشور مستقر کنیم تا شاهد تحولی بنیادین در تصفیه آب و بهرهوری منابع باشیم.
*عکس تزئینی است*