چهارمین کنفرانس پایداری آب مبتنی بر نوآوری که به تازگی در جده برگزار شد تنها یک گردهمایی ساده نبود بلکه به عنوان یک نقطه عطف تاریخی در تغییر مسیر مدیریت منابع حیاتی جهان شناخته می‌شود چرا که این رویداد آب با تمرکز بی‌سابقه بر فناوری آب و تلفیق آن با هوش مصنوعی توانست افق‌های تازه‌ای را پیش روی متخصصان و سیاست‌گذاران بگشاید و نشان دهد که چگونه می‌توان با عبور از روش‌های سنتی و ناکارآمد به سمت آینده‌ای پایدار حرکت کرد. در دنیایی که تغییرات اقلیمی و افزایش جمعیت فشار بی‌سابقه‌ای را بر منابع طبیعی وارد می‌کنند برگزاری چنین رویداد آب عظیمی در قلب خاورمیانه که خود یکی از کانون‌های اصلی تنش آبی است پیامی واضح به جهان مخابره می‌کند که راه نجات تنها در توسعه و بومی‌سازی فناوری آب نهفته است. این کنفرانس با جذب بیش از پنجاه و پنج سرمایه‌گذار بین‌المللی از کشورهای پیشرو صنعتی نظیر ایالات متحده و آلمان و بریتانیا نشان داد که آب دیگر تنها یک کالای عمومی یا منبع زیست‌محیطی نیست بلکه به یک کلاس دارایی جذاب برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده است که می‌تواند بازدهی اقتصادی و اجتماعی کلانی داشته باشد مشروط بر اینکه با فناوری آب پیشرفته مدیریت شود. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این رویداد آب تقدیر از نوآوران جهانی بود که با ایده‌های جسورانه خود مرزهای دانش را جابجا کرده‌اند و جوایز ده میلیون دلاری که در این مراسم اهدا شد نشان‌دهنده عزم راسخ برای تبدیل ایده‌های آزمایشگاهی به فناوری آب کاربردی در مقیاس صنعتی است. وقتی صحبت از فناوری آب می‌شود منظور طیف وسیعی از راهکارهاست که از روش‌های نوین نمک‌زدایی با مصرف انرژی کمتر گرفته تا سیستم‌های بازچرخانی پساب و استفاده از نانوتکنولوژی برای تصفیه آلاینده‌های نوظهور را شامل می‌شود و این رویداد آب به خوبی توانست تمام این ابعاد را پوشش دهد. حضور چهره‌های برجسته‌ای مانند هان چینگ یو از چین و گویهوا یو از آمریکا که جوایز بزرگ تأثیرگذاری و اکتشاف را دریافت کردند گواهی بر این مدعاست که رقابت برای دستیابی به فناوری آب برتر به یک مسابقه جهانی تبدیل شده است و کشورهایی که در این زمینه سرمایه‌گذاری نکنند در آینده‌ای نزدیک با چالش‌های امنیتی جدی مواجه خواهند شد. نکته قابل تامل دیگری که در این رویداد آب مطرح شد شکاف عظیم میان ارزش اقتصادی آب و میزان سرمایه‌گذاری در فناوری آب بود به طوری که عبدالله العبدالکریم رئیس سازمان آب عربستان با ارائه آماری تکان‌دهنده اعلام کرد که با وجود سهم شصت درصدی آب در تولید ناخالص جهانی سهم سرمایه‌گذاری در نوآوری‌های این حوزه کمتر از یک درصد است و این عدم تناسب زنگ خطری جدی برای اقتصاد جهانی محسوب می‌شود زیرا بدون توسعه فناوری آب زیرساخت‌های اقتصادی و صنعتی جهان با خطر فروپاشی مواجه خواهند شد. این رویداد آب با برجسته کردن این شکاف استراتژیک تلاش کرد تا توجه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و بانک‌های توسعه‌ای را به سمت استارتاپ‌های حوزه آب جلب کند و نشان دهد که پتانسیل رشد در بازار فناوری آب بسیار فراتر از تصورات سنتی است. در پنل‌های تخصصی این کنفرانس موضوعاتی همچون کاهش رسوب در سیستم‌های نمک‌زدایی و استفاده از مدل‌های دیجیتال برای بهینه‌سازی شبکه توزیع مورد بحث قرار گرفت که همگی زیرمجموعه‌های حیاتی فناوری آب هستند و می‌توانند هزینه‌های عملیاتی را به شدت کاهش دهند. برای مثال فناوری‌های کاهش رسوب می‌توانند عمر مفید غشاهای اسمز معکوس را افزایش داده و مصرف مواد شیمیایی را کم کنند که این امر نه تنها صرفه اقتصادی دارد بلکه اثرات مخرب زیست‌محیطی را نیز به حداقل می‌رساند و این دقیقاً همان رویکرد پایداری است که این رویداد آب به دنبال ترویج آن بود. علاوه بر جنبه‌های فنی این رویداد آب به مسائل حکمرانی نیز پرداخت و با برگزاری میزگردهای مشترک میان عربستان و ایالات متحده مدل‌های موفق مدیریت منابع مانند مدل منطقه اورنج کانتی را بررسی کرد تا نشان دهد که فناوری آب بدون حکمرانی خوب و قوانین شفاف نمی‌تواند به تنهایی معجزه کند. دیپلماسی آب که در حاشیه این کنفرانس شکل گرفت نشان داد که تبادل دانش و انتقال فناوری آب می‌تواند به عنوان ابزاری برای صلح و همکاری منطقه‌ای عمل کند و کشورها را به جای رقابت بر سر منابع محدود به سمت همکاری برای خلق منابع جدید سوق دهد. یکی از دستاوردهای ملموس این رویداد آب رونمایی از واحه آب در رابغ بود که قرار است به عنوان یک اکوسیستم پیشرفته تحقیقاتی عمل کند و این مرکز نه تنها محلی برای آزمایش فناوری آب جدید خواهد بود بلکه بستری برای تعامل میان دانشگاه صنعت و دولت فراهم می‌کند تا چرخه نوآوری کامل شود. استارتاپ‌هایی که در این رویداد آب حضور داشتند با ارائه راهکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی نشان دادند که چگونه می‌توان با تحلیل داده‌های کلان الگوهای مصرف را پیش‌بینی کرد و از هدررفت آب در شبکه‌های شهری جلوگیری نمود که این خود یکی از پیشرفته‌ترین جنبه‌های فناوری آب در عصر دیجیتال است. هوش مصنوعی می‌تواند با پایش لحظه‌ای کیفیت و کمیت آب مدیریت بحران را تسهیل کرده و واکنش سیستم‌ها به تغییرات ناگهانی را تسریع کند و این موضوع در مناطقی که با خشکسالی‌های دوره‌ای مواجه هستند اهمیتی حیاتی دارد. بنابراین می‌توان گفت که این رویداد آب با تلفیق فناوری‌های سخت‌افزاری مانند تصفیه و نمک‌زدایی با فناوری‌های نرم‌افزاری مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا تعریف جدیدی از مدیریت هوشمند آب ارائه داد. همچنین تمرکز بر موضوع استفاده مجدد از آب یا همان بازچرخانی که یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد چرخشی است در این رویداد آب بسیار پررنگ بود و کارشناسان تأکید کردند که با استفاده از فناوری آب مدرن می‌توان فاضلاب را به منبعی ارزشمند برای مصارف صنعتی و کشاورزی و حتی شرب تبدیل کرد و بدین ترتیب فشار را از منابع آب زیرزمینی و سطحی برداشت. این تغییر نگرش از دفع فاضلاب به عنوان زباله به بازیافت آن به عنوان منبع یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فرهنگی و فنی این رویداد آب محسوب می‌شود. در نهایت باید گفت که کنفرانس جده تنها به ارائه مقاله و سخنرانی محدود نشد بلکه بازاری برای فناوری آب ایجاد کرد که ارزش معاملات و تفاهم‌نامه‌های آن فراتر از یک میلیارد ریال سعودی تخمین زده می‌شود و این نشان‌دهنده بلوغ اکوسیستم فناوری آب در منطقه است. شرکت‌های بزرگ و کوچک حاضر در این رویداد آب دریافتند که برای بقا در بازار آینده باید نوآوری را در هسته استراتژی‌های خود قرار دهند و نمی‌توانند با روش‌های قدیمی به حیات خود ادامه دهند. پیام نهایی این رویداد آب به جهان این بود که امنیت آبی دیگر یک مسئله محلی یا ملی نیست بلکه چالشی جهانی است که راه‌حل آن در همکاری بین‌المللی و اشتراک‌گذاری بی‌واسطه فناوری آب نهفته است و هرگونه تأخیر در این مسیر هزینه‌های جبران‌ناپذیری را به نسل‌های آینده تحمیل خواهد کرد. تحلیلگران بر این باورند که مدل‌های معرفی شده در این رویداد آب می‌تواند الگویی برای سایر کشورهای خشک و نیمه‌خشک باشد تا با سرمایه‌گذاری هوشمندانه بر روی فناوری آب تاب‌آوری خود را در برابر تغییرات اقلیمی افزایش دهند. این رویداد آب همچنین ثابت کرد که بخش خصوصی نقش موتور محرکه را در توسعه فناوری آب ایفا می‌کند و دولت‌ها باید با ایجاد مشوق‌های مالی و قانونی ریسک سرمایه‌گذاری در این بخش را کاهش دهند. موضوع ثبت اختراعات در حوزه آب که در کنفرانس مطرح شد و سهم ناچیز آن در مقایسه با سایر بخش‌ها نشان داد که هنوز راه درازی تا بلوغ کامل فناوری آب باقی مانده است و نیاز به حمایت‌های بیشتر از پژوهشگران و مخترعان احساس می‌شود. واحه آب رابغ که در این رویداد آب معرفی شد می‌تواند به عنوان یک شتاب‌دهنده عمل کرده و این نقیصه را جبران کند. در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که چهارمین کنفرانس پایداری آب مبتنی بر نوآوری با قرار دادن فناوری آب در کانون توجهات جهانی گامی بلند در جهت تغییر پارادایم‌های مدیریت آب برداشت و ثابت کرد که تنها با تکیه بر علم و فناوری می‌توان بر بحران آب غلبه کرد. این رویداد آب نه تنها ویترینی از جدیدترین دستاوردهای مهندسی بود بلکه مانیفستی برای آینده بود که در آن آب نه مایه نزاع بلکه مایه همکاری و پیشرفت خواهد بود. استقبال گسترده متخصصان از این رویداد آب و کیفیت بالای مباحث مطرح شده نشان داد که جامعه جهانی تشنه راهکارهای عملی و مقیاس‌پذیر در حوزه فناوری آب است و حاضر است برای آن هزینه کند. امیدواریم که نتایج و خروجی‌های این رویداد آب در سال‌های آینده به صورت پروژه‌های اجرایی در گوشه و کنار جهان دیده شود و فناوری آب بتواند رفاه و امنیت را برای تمامی ساکنان کره زمین به ارمغان آورد. تاکید بر هوش مصنوعی در این رویداد آب نشان داد که داده‌ها به اندازه خود آب ارزشمند هستند و مدیریت داده محور آینده اجتناب ناپذیر صنعت آب است. استارتاپ‌هایی که توانستند در این رویداد آب نظر داوران و سرمایه‌گذاران را جلب کنند عمدتاً آنهایی بودند که راه‌حل‌های ترکیبی و خلاقانه ارائه می‌دادند و مرزهای میان فناوری اطلاعات و مهندسی هیدرولیک را از بین برده بودند. این همگرایی تکنولوژیک که در قلب مباحث رویداد آب قرار داشت نویدبخش ظهور نسل جدیدی از شرکت‌های دانش‌بنیان در عرصه فناوری آب است که می‌توانند معادلات بازار را تغییر دهند. از سوی دیگر توجه به فناوری‌های کاهش رسوب در این رویداد آب نشان داد که صنعت به دنبال افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های پنهان است زیرا رسوب‌گذاری یکی از بزرگترین چالش‌های فنی در تأسیسات شیرین‌سازی و تصفیه محسوب می‌شود و حل آن با فناوری آب نوین می‌تواند انقلابی در اقتصاد آب ایجاد کند. در پایان باید خاطرنشان کرد که موفقیت این رویداد آب در گرو پیگیری مستمر توافقات و تداوم جریان سرمایه‌گذاری در فناوری آب است و نباید اجازه داد که شور و هیجان ناشی از کنفرانس با گذشت زمان فروکش کند. جهان نظاره‌گر دستاوردهای این رویداد آب خواهد بود تا ببیند آیا وعده‌های داده شده برای تحول در فناوری آب محقق خواهد شد یا خیر اما آنچه مسلم است این است که مسیر بازگشتی وجود ندارد و آینده متعلق به کسانی است که فناوری آب را در اولویت قرار دهند.