همانطور که پیشتر در صفحه معرفی رویداد نمایشگاه بینالمللی صنعت آب و فاضلاب تهران اشاره کرده بودیم، این رویداد در نیمه آذرماه ۱۴۰۴ و در بحرانیترین شرایط هیدرولوژیکی فلات مرکزی ایران برگزار شد. حضور ۱۵۰ شرکت داخلی و نمایندگانی از کشورهای صنعتی (آلمان، چین و ایتالیا) نشان داد که رویکرد صنعت آب کشور در حال گذار از «مدیریت سازهای» به «مدیریت فناورانه» است.
تیم تحریریه مرکز بینش آب در این یادداشت، به جای ارائه آمار و ارقام صرف، به بررسی عمیقترین لایههای تکنولوژیک این نمایشگاه پرداخته است. اگر به دنبال درک بهتر ترندهای جهانی هستید، پیشنهاد میکنیم حتماً صفحه فناوریهای آب (Water Technology) را نیز مطالعه کنید تا با مفاهیم پایهای که در ادامه مطرح میشود، بیشتر آشنا شوید.
۱. بومیسازی در قلب نمکزدایی (Desalination)
در بخش شیرینسازی آب، رقابت اصلی بر سر کاهش مصرف انرژی (SEC) بود. با توجه به رشد روزافزون تقاضا برای آب شیرینکنهای اسمز معکوس (RO)، شرکتهای دانشبنیان بر روی دو گلوگاه اصلی تمرکز کرده بودند:
- پمپهای فشار قوی (High Pressure Pumps): بومیسازی این پمپها که قلب تپنده پلنتهای RO هستند.
- بازیافت انرژی (Energy Recovery): ارائه تجهیزاتی که با بازگرداندن انرژی سیال دورریز، هزینه تمام شده هر مترمکعب آب را کاهش میدهند.
۲. نانوحبابها و سرامیکها: انقلاب در تصفیه پساب
فناوریهای نوین اکسیداسیون و جداسازی که در بخش مهندسی فرآیند معرفی شدند، مستقیماً استراتژی بازچرخانی آب را هدف قرار داده بودند:
- فناوری نانوحباب (Micro-Nano Bubbles): استفاده از ژنراتورهای نانوحباب برای تزریق گاز به لجن فعال، که علاوه بر حذف بوی نامطبوع، راندمان اکسیداسیون را به طرز چشمگیری افزایش داده و زمان ماند هیدرولیکی (HRT) را کاهش میدهد.
- فیلتراسیون سرامیکی: برای صنایعی که به دنبال ZLD (تخلیه مایع صفر) هستند، ممبرانهای پلیمری معمولی پاسخگو نیستند. نسل جدید فیلترهای سرامیکی رونمایی شده، مقاومت بالایی در برابر فاضلابهای خورنده صنعتی و شیمیایی از خود نشان دادند.
۳. مدیریت هوشمند داراییها و کاهش آب بدون درآمد (NRW)
نمایشگاه امسال نشان داد که دوران نشتیابی با روشهای سنتی به پایان رسیده است. راهکارهای ارائه شده در دو دسته شیمیایی و فیزیکی قابل بررسی بودند:
- محافظت شیمیایی: فرمولاسیونهای جدید آنتیاسکالانت (ضد رسوب) برای محافظت از ممبرانها در برابر رسوبات سخت (کربنات و سولفات).
- نشتیابی مدرن: استفاده از توپهای هوشمند که در داخل لوله حرکت میکنند و همچنین تجهیزات آکوستیک پیشرفته که با حذف نویز محیطی، محل دقیق نشت (Pinpointing) را حتی در شلوغترین نقاط تهران مشخص میکنند.
۴. تلهمتری و بیومانیتورینگ: وقتی ماهیها سنسور میشوند!
هوشمندسازی شبکه توزیع فراتر از نصب چند کنتور دیجیتال رفته است. در نمایشگاه ۱۴۰۴، دو محور اصلی در این حوزه خودنمایی میکرد:
- زیرساخت اندازهگیری هوشمند (AMI): کنتورهای اولتراسونیک و الکترومغناطیسی که بر بستر اینترنت اشیاء (NB-IoT) دادههای مصرف را مخابره میکنند.
- سیستمهای هشدار زودهنگام بیولوژیکی: یکی از نوآورانهترین بخشها، استفاده از رفتارشناسی ماهیها بود. در این سیستم، دوربینهای پردازش تصویر با تحلیل حرکات ماهی (به عنوان بیوسنسور)، هرگونه تغییر ناشی از آلودگی شیمیایی یا سمی در آب را پیش از سنسورهای الکترونیکی تشخیص داده و هشدار میدهند.
۵. مهندسی آسمان: گامی عملیاتی در تعدیل وضع هوا
برخلاف دورههای گذشته که بحث بارورسازی ابرها (Cloud Seeding) تنها در قالب طرحهای مطالعاتی مطرح میشد، امسال شاهد رونمایی از سختافزارهای عملیاتی بودیم. تمرکز اصلی بر روی ژنراتورهای زمینی تصعید یدید نقره بود که به عنوان راهکاری کمهزینهتر نسبت به پروازهای عملیاتی معرفی شدند. همچنین پیروتکنیکهای هوایی جدید با قابلیت هدفگیری دقیق سیستمهای ابری (سرد و گرم) برای افزایش هستهزایی، نویدبخش ورود جدی ایران به عرصه مدیریت جوی بود.
جمعبندی و چشمانداز
لازم به ذکر است که موارد فوق، تنها گزارشی مختصر از فناوریهای ارائه شده در این رویداد بزرگ بود و قطعاً ابعاد نمایشگاه به این موارد محدود نمیشود. با این حال، نمایشگاه ۱۴۰۴ تهران ویترینی از تلفیق «دانش بومی» و «فناوریهای نوین جهانی» بود. عبور از بحرانهای آبی پیشرو بدون تکیه بر این ابزارهای فناورانه غیرممکن به نظر میرسد. ما در مرکز بینش آب متعهد هستیم که جدیدترین تحلیلهای این حوزه را در اختیار شما قرار دهیم.
برای مطالعه بیشتر درباره جزئیات فنی این تکنولوژیها، حتماً به بخش فناوریهای آب (Water Technology) مراجعه کنید.
همچنین برای اینکه از رویدادها، کنفرانسها و نمایشگاههای آتی جا نمانید، تقویم رویدادهای صنعت آب وبسایت ما را دنبال کنید.
ایمیل رسمی مرکز بینش آب ایران:
